Kantoren

Hoofdkantoor Triodos bank Driebergen-Rijsenburg

Terug naar het overzicht

Hoofdkantoor Triodos bank Driebergen-Rijsenburg

Op landgoed De Reehorst is de nieuwbouw voor het hoofdkantoor van Triodos gepland. Het kantoorgebouw van ca. 13.000 m2 heeft een organische vorm en is opgebouwd uit een drietal torens die op de begane grond en 1e verdieping met elkaar verbonden zijn. Omdat het gebouw zich op een historische landgoed bevindt is het uiterst zorgvuldig ingepast in haar omgeving. De totale draagstructuur is ontworpen in hout. De verdiepingsvloeren worden gedragen door houten spanten die ruggelings naar elkaar zijn gepositioneerd. Dit geeft maximale transparantie in de glazen gevels en daarmee maximaal uitzicht voor de gebruikers. De vloeren en de kernen zijn uitgevoerd in Cross Laminated Timber (CLT) en verzorgen de stabiliteit van het gebouw. Hierdoor heeft het gebouw geen beton meer gebruikt boven de begane grondvloer. Het gebouw is ontworpen voor BREEAM-label Outstanding en ontving een speciale vermelding (‘Highly Commended’) bij de International BREEAM-awards in Londen.

Het gebouw heeft het BREEAM-label Outstanding behaald en meerdere prijzen gewonnen waaronder Kantoorgebouw van het Jaar 2019 en de Duurzaam Bouwen Award (De Gouden Kikker) en is winnaar van de Nationale Houtbouwprijs 2021.

Adviesbureau Lüning heeft als constructeur van de houtconstructie het tender-ontwerp geoptimaliseerd voor de aannemer. Na selectie van de aannemer is het Technisch Ontwerp van de houtconstructie door Adviesbureau Lüning verzorgd. Dit behelst o.a. de hoofdberekeningen van de gehele bovenbouw. Ook de detailengineering van de houtconstructie is verzorgd, in de uitvoeringsfase. In deze detailuitwerking zijn alle verbindingsmiddelen van alle houtaansluitingen ontworpen en berekend.

Houtconstructies Triodos knap staaltje vakmanschap

In de bouwprojecten waar wij aan meewerken zijn houtconstructies geen noodzakelijk kwaad, maar een integraal onderdeel van de architectuur. Daarbij blijven alle houten constructie-elementen juist en vooral in het zicht. Zo ook bij Triodos – met als voornaamste blikvangers de houten spanten en de drie indrukwekkende houten kernen.

Optimalisatie houtconstructies
Toen ons bureau in de tender-fase bij het Triodos-project werd betrokken, bleek de noodzaak voor een aantal optimalisaties aan de houtconstructie al snel. Uiteindelijk hebben wij deze kunnen uitwerken en in het ontwerp mogen doorvoeren.

Onze volgende stap was de complete hoofdberekening van alle hout- en staalconstructies. Een uiterst verantwoordelijke klus, omdat de sterkte van het toegepaste materiaal i.c.m. de constructie mede bepalend zijn voor de draagkracht van het bouwwerk. Daarnaast hebben wij ook de detailberekeningen van alle houtconstructies uitgevoerd.

Houtconstructies berekenen vereist vakmanschap
Om de specialistische kennis van ons bureau te illustreren, geven wij in dit artikel een paar constructieve principes die wij voor het Triodos-project hebben ingezet. Het gaat daarbij om aansluitingen van hout-op-hout, hout-op-staal en hout-op-beton. Al deze aansluitingen moeten tot in detail en tot met de laatste bout en stift worden berekend. Daarnaast geven wij inzage in de eerder genoemde optimalisaties die wij hebben doorgevoerd.

Innovatieve houtconstructies borgen stabiliteit bouwwerk
In het Triodos-kantoor is – met uitzondering van de begane grond en kelder – geen beton toegepast! Waar haalt dit bouwwerk dan haar stabiliteit vandaan? Deze wordt gewaarborgd door drie kernen in drie torens die volledig uit CLT-hout (Cross Laminated Timber) zijn samengesteld. Ook de vloeren in de torens bestaan uit CLT, in de diktes 120 en 150 mm.

Dit CLT – ook bekend als kruislaaghout – is een bouwelement dat wordt opgebouwd uit meerdere lagen kruislings verlijmde vuren lamellen. Het product kan daardoor grote krachten opnemen en is erg stabiel. Het overgrote deel van deze CLT houtconstructies is zichtwerk.

Om de kernen en de spiltrap heen staan 26 spanten per verdieping met de ruggen naar elkaar toe. Deze spanten worden in de gevel ondersteund door een staalconstructie. Bij brand kunnen de spanten samen met de clt-vloer de belasting op uitkraging dragen – zonder hulp van de staalconstructie in de gevel (60 minuten brandwerendheid). Hiermee wordt voorkomen dat de staalconstructie in de gevel beschermd moet worden.

Gevelconstructie
Op onderstaande foto is te zien hoe een staalconstructie in de gevel meehelpt de houten spanten te dragen. Deze gevelconstructie op zich is zeer slank uitgevoerd om het uitzicht maximaal te houden. Daarom zijn de stijlen achter de te openen geveldelen geplaatst. Hier zijn sowieso kozijn profielen noodzakelijk.

Door de gevel direct op de gevelstijlen te monteren ontstaat een minimale visuele blokkade. Dit heeft er echter wel toe geleid dat de dragende gevelstijlen niet onder de spanten staan maar ernaast én dat deze per verdieping verspringen – mogelijk gemaakt door een stalen randbalk. Al deze zaken maken het vervormingsgedrag van de gevel zeer complex, maar desondanks was deze oplossing nog altijd beheersbaarder dan helemaal vrij uitkragende spanten.

Optimalisatie van de houten spanten
Ter illustratie de spanten van Triodos. Deze zijn door ons in de tenderfase her-berekend en daarna geoptimaliseerd. Daarmee hebben wij de dikte van de spanten kunnen reduceren van 300 naar 240 mm; een materiaalreductie van 20%!

Tegelijkertijd moest de vingerlas worden herberekend. De calculatie volgens de huidige Eurocode 1995 is te gunstig en dus onveilig. De controle van de buigtrek onder een hoek van de vezelrichting ontbreekt, terwijl uit experimentele testen is gebleken dat dit het bezwijkmechanisme is.

Daarom is in overleg met de TU/e een aanvullende toetsing bepaald om de vingerlassen opnieuw te berekenen. In plaats van de enkele vingerlas uit het oorspronkelijke ontwerp, bleek er 4 vingerlassen in de spantknie noodzakelijk te zijn.

Optimalisatie van de houten kernen
Een ander voorbeeld zijn de houten kernen. In de tenderfase hebben we besloten om de stabiliteit te ontlenen aan de rechte binnenwanden van de kernen. Door de panelen verticaal te plaatsen waren er minder naden in de constructie, wat tot een forse reductie van de verbindingsmiddelen heeft geleid. Dergelijke optimalisaties zijn alleen mogelijk met gedegen kennis van de verbindingsdetails.

Bij houtconstructies zijn juist deze verbindingsdetails enorm belangrijk. Bij staal- en betonconstructies worden de dimensies van de constructie bepaald door de krachten ín de constructie. Dit betekent dat je in eerste instantie de afmetingen van de constructie onderdelen kunt berekenen en in een later stadium de verbindingen kunt dimensioneren.

Bij houtconstructies gaat dit echter niet op. Veelal bepalen de verbindingen de afmetingen van de houtconstructie. Dit betekent dat er juist in het ontwerp al rekening gehouden dient te worden met deze verbindingsdetails. En juist dit  vraagt om vakmanschap. Vaak ontbreekt het de reguliere ontwerpbureaus aan kennis van deze details.

Helaas zien we dit dan ook bij te veel projecten mislopen. Vaak worden de details onvoldoende in ogenschouw genomen waardoor de berekende dimensies in een later stadium alsnog moeten worden aangepast. Zonde van tijd, kwaliteit en geld. Daar valt voor alle partijen dus winst te behalen.

Projectgegevens

Opdrachtgever

OVG / Join

Architect

Rau

Constructeur houtconstructie

Adviesbureau Lüning

Aannemer

J.P. van Eesteren

Status

gerealiseerd in 2019

Publicaties over dit project