Biosintrum Oosterwolde

Staalkaart voor biobased bouwen

De combinatie van unieke materialen van biomassa en tijdloze architectuur maakt het kenniscentrum een toonaangevend gebouw. De ambitie om het gebouw voor 100% uit bio-based materialen op te trekken heeft geresulteerd in een bouwwerk met 80% bio-based materialen, op dat moment en binnen de gestelde randvoorwaarden het maximaal haalbare.

Een niet-alledaagse vorm, een drie-poot, geeft het gebouw een iconische waarde. Elke poot biedt ruimte voor een specifiek programma dat verbonden wordt door het centrale atrium: de vorm sluit aan op de verschillende gebruikers. De begane grond biedt ruimte aan een restaurant, vergaderruimtes en een congreszaal. De verdieping bevat een onderwijsruimte, verschillende kantoorruimtes en een labruimte. Rondom het atrium worden studieplekken gerealiseerd, hierdoor ontstaat een gebouw waar ontmoeting en verbinding gestimuleerd wordt. De kennisdeling en verbinding worden zichtbaar gemaakt.

Het kenniscentrum, ontworpen door Paul de Ruiter Architects, is duurzaam in het kwadraat. Het nieuwe gebouw ademt natuurlijke materialen en transparantie. Gebruikers en bezoekers kunnen de duurzaamheid van het gebouw ervaren door de zichtbare Biobased toepassingen. Zo blijft de houten modulaire constructie in zicht welke het gebouw een robuuste uitstraling geeft die de natuurbeleving van buiten naar binnen doorzet. Bovendien wordt er veel aandacht besteed aan de natuurlijke detaillering, dit is terug te zien in de onbehandelde accoya kozijnen, cradle-to-cradle vloerbedekking, de isolerende luchtkoepel van gerecycled plastic, Bio-composieten gevelbekleding en de groente- en kruidentuin. Als symbool voor de ecologische ambities van het centrum groeit in het midden van het gebouw een boom.

Adviesbureau Lüning is als hoofdconstructeur betrokken bij het constructief ontwerp van het Biosintrum. Binnen deze rol is het ontwerp van de draagconstructie (hout en beton), alle hoofdberekeningen en het ontwerp van de principe details verzorgd.  Uiteraard is in het gebouw, dat voor 80% uit biobased materialen bestaat, zoveel mogelijk hout toegepast.  Behoudens de fundering is de draagconstructie geheel opgetrokken in hout.

De constructie is opgebouwd uit een regelmatig patroon van houten kolommen en liggers haaks op de gevel. De liggers overspannen van de gevelkolommen naar een middenligger. De kolommen onder de middenligger hebben een grotere hart-op-hart-afstand om een flexibele indeling mogelijk te maken. De vloer van 1^e verdieping is uitgevoerd in kruislagenhout (CLT), de dakvloer bestaat uit een houten balklaag. Op de

balklaag zijn platen OSB-zero (geperst constructieplaat zonder formaldehyde) verwerkt, afkomstig uit verantwoord beheerde bossen, waardoor het de FSC- en PEFC-keurmerken mag dragen.

Blikvanger is de vakwerkconstructie rondom het atrium, uitgevoerd in rondhout. Het atrium vormt het hart van het gebouw. Dit concept is overgenomen in de hoofddraagconstructie door de stabiliteit van het gebouw te ontlenen aan het centrale vakwerk. Zo vormt het atrium ook het hart van de hoofddraagconstructie. Omdat de houtconstructie nagenoeg volledig in het zicht blijft, zijn de onderlinge houtverbindingen zijn met zorg gedetailleerd. Bewust is er voor gekozen om veel verbindingen met onzichtbare aansluitplaten uit te voeren, waardoor een rustig beeld ontstaat. Dat dit niet onopgemerkt is gebleven bewijst het jurycommentaar van de Nederlandse Bouwprijs: “Dit gebouw bewijst dat zwaar ogende constructies niet nodig zijn”. Het winnen van de Nederlandse Bouwprijs 2019 in de categorie gebouwen bevestigt het bijzondere karakter van het gebouw.

De jury noemt het “een voorbeeldproject van een integrale aanpak van biobased materialen, circulair bouwen én waar bovendien de totale groene inpassing in het ontwerp is meegenomen.”