Een technisch, esthetisch en duurzaam landmark wordt de nieuwe OV-overkapping van bus- en tramstation bij City Nieuwegein. De overkapping heeft de kenmerkende naam ‘Het Watertheater’ en krijgt de vorm van een groot blad. De zuilen zullen bestaan uit stalen vakwerken omhuld met spuitbeton, maar de overkapping zal met een houten draagconstructie worden uitgevoerd. De houten vakwerkspanten vergen ongeveer 250 m³ hout, waarmee een biogene CO₂-opslag van ca. 300 ton (300.000 kg) wordt gerealiseerd. Het blad wordt van boven afgewerkt met ETFE-kussens – een flinterdunne, oersterke folie – terwijl de onderzijde bestaat uit semitransparant gaasdoek. Op het spuitbeton zal straks mos groeien dat bijdraagt aan vergroening en klimaatadaptie. Regenwater stroomt via de buitenzijde van de kolommen naar waterpartijen rond de kolommen. Inmiddels is het Technisch Ontwerp (TO) afgerond, waarmee een belangrijke stap richting realisatie is gezet.
Het ontwerp, resultaat van een samenwerking tussen architectenbureau Werkstatt en ons Oosterhoff-zusterbedrijf ingenieursbureau ABT, won eind 2023 de prijsvraag van de gemeente Nieuwegein. De ambitie? Een overkapping die niet alleen aansluit bij de vernieuwing van City, maar ook bij het streven om de meest duurzame binnenstad van Nederland te worden. ABT begon, in samenwerking met Adviesbureau Lüning, met de integrale advisering van de constructie. Gaandeweg kwamen daar voor ABT geotechniek, brandveiligheid, vochtomstandigheden, windhinderonderzoek, kosten, bestek schrijven en projectmanagement bij. Samen met bbn adviseurs adviseerde ABT over aanbestedingsvormen, risico’s en stikstof. In de technische ontwerpfase is Huygen in het team gestapt voor het ontwerp van de hemelwaterafvoer.
Rob Verhaegh, adviseur bij Adviesbureau Lüning: “Wij hebben de houtconstructie uitgewerkt, met als basis een parametrische model dat ABT heeft opgesteld. Ons werk bestaat uit het dimensioneren van de houtconstructie, maar we hebben ook veel aandacht voor de interactie met de detaillering gehad. Hoe gaan de krachten zich over het blad verdelen? Wat betekent dit voor de verbindingen? Ofwel: het haalbaar en maakbaar maken van het ontwerp. Daar zit veel denk- en rekenwerk in, waarbij we putten uit onze grote jarenlange ervaring met het detailleren van houtconstructies.”
Ook adviseerde Adviesbureau Lüning over hoe het hout zo lang mogelijk meegaat, de ‘durability’. Rob: “De houtconstructie is overdekt met de luchtkussens, maar staat wel in de buitenruimte. Voor de levensduur van het hout is het daarom heel belangrijk dat ook de bouwkundige detailleringen kloppen. De luchtkussens dienen bijvoorbeeld een beetje opgetild te worden van de bladnerven, zodat water van condens of een lekkage weer kan opdrogen.”
Rob: “Als hout droog blijft, kan het in principe eindeloos meegaan. Gedurende de levensduur van de overkapping is de kans echter groot dat er een keer iets misgaat. Mocht bijvoorbeeld een van de luchtkussens lek raken, dan bepaalt de detaillering of het hout weer goed kan drogen. Is er genoeg ruimte tussen de kussens en het hout? De levensduur hangt echter ook af van het aantal inspecties dat wordt uitgevoerd, de frequentie van het onderhoud, de gekozen houtsoort en of dat hout behandeld wordt. Zo zijn er een hoop knoppen waar je aan kunt draaien.”
Samen voor het beste resultaat
Rob: “Bij dit project merken we hoe waardevol het is om alle disciplines en specialismen binnen Oosterhoff in huis te hebben. Waar we als Adviesbureau Lüning sterk zijn in houtconstructies, is ABT specialist op gebied van staal en beton, ook in complexe structuren. Ook hebben zij bouwfysische kennis in huis. Dit kwam bijvoorbeeld van pas omdat er een wens was om een doek aan de onderkant van het blad te realiseren. Onze vraag: wat doet dit met het binnenklimaat? Kan er hierdoor condens ontstaan, wat weer nadelig zou zijn voor het hout? ABT voerde onderzoek uit naar vochthuishouding en ventilatie en wist zo te bepalen welke perforatiegraad het doek moete hebben om condensatie te voorkomen. Door een integrale beschouwing verkleinen we het risico voor onze opdrachtgever.”
Stap dichter bij realisatie
Met de afronding van het TO is weer een belangrijke stap gezet in de realisatie van een duurzaam, uniek en opvallend baken in het hart van Nieuwegein. Naar verwachting start het productieproces van de overkapping in het voorjaar van 2026.
Renders: © Werkstatt